Ubezpieczenia gwarancyjne a ochrona przed błędami zawodowymi – co warto wiedzieć?

Ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej oraz zabezpieczenia kontraktowe pełnią różne funkcje w obrocie gospodarczym. W niektórych branżach wymagane są określone formy ochrony finansowej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań. Jednym z instrumentów tego typu są ubezpieczenia gwarancyjne, które znajdują zastosowanie głównie w relacjach pomiędzy wykonawcami a zamawiającymi, szczególnie w sektorze zamówień publicznych i usług wysokiego ryzyka.

Czym są ubezpieczenia gwarancyjne i jakie pełnią funkcje?

Ubezpieczenia gwarancyjne to forma zabezpieczenia wierzytelności, w której zakład ubezpieczeń, działając jako gwarant, zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty na rzecz beneficjenta gwarancji w przypadku, gdy dłużnik nie wywiąże się z przyjętych zobowiązań. W praktyce oznacza to, że ubezpieczyciel wypłaca świadczenie gwarancyjne w razie niewykonania zobowiązania przez kontrahenta, np. nieukończenia inwestycji w terminie, braku usunięcia wad lub usterek albo nieprzedstawienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Ubezpieczenia gwarancyjne mogą dotyczyć różnych etapów realizacji umowy, m.in. wadium, należytego wykonania, usunięcia wad i usterek, zwrotu zaliczki lub rękojmi. W porównaniu z klasycznym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, nie służą one pokrywaniu szkód, lecz zabezpieczają interesy jednej ze stron w razie niewykonania zobowiązania przez drugą stronę. Ubezpieczyciel nie ocenia winy ubezpieczonego, lecz spełnia świadczenie po ziszczeniu się określonych warunków zapisanych w umowie gwarancji.

Czy ubezpieczenia gwarancyjne chronią przed błędami zawodowymi?

Odpowiedzialność za błędy zawodowe jest najczęściej przedmiotem odrębnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania zawodu. Ubezpieczenia gwarancyjne nie są tożsame z ubezpieczeniem OC. Ich celem nie jest kompensowanie szkód wyrządzonych osobom trzecim, lecz zabezpieczenie wykonania zobowiązań kontraktowych. Niemniej, w określonych sytuacjach skutki błędów zawodowych mogą prowadzić do niewykonania umowy, co skutkuje uruchomieniem gwarancji.

Przykładowo, jeżeli wykonawca robót budowlanych nie usuwa wad wynikających z nienależytego wykonania prac, a zakres gwarancji obejmuje usunięcie usterek, ubezpieczyciel wypłaca świadczenie na rzecz inwestora, niezależnie od tego, czy wada powstała wskutek błędu projektowego, wykonawczego czy organizacyjnego. W ten sposób ubezpieczenia gwarancyjne pośrednio odnoszą się do skutków błędów zawodowych, choć ich konstrukcja nie opiera się na analizie przyczyn szkody.